23.6.23

"Nad Niemnem" ciekawo-nużącą powieścią?

 Zawsze z przeogromnym dystansem podchodziłam do jakiejkolwiek lektury. Czy to jeszcze za czasów liceum, czy będąc już na studiach. Po „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej z jednej strony sięgnęłam z musu, ze względu na egzamin. Jednak z drugiej chciałam się przekonać czy te opisy są naprawdę tak długie i nudne, jak słyszałam o nich od innych. 

„Nad Niemnem” jest historią o mezaliansie i pamięci o powstaniu styczniowym. 

Pojawiają się w niej również opisy obyczajowości i natury, rodowe legendy oraz różnice między warstwami społecznymi. Główna bohaterka, Justyna Orzelska jest ubogą szlachcianką, która zraniona z powodu nieszczęśliwej miłości, zakochuje się w Janie Bohatyrowiczu. Choć pochodzi z niższej warstwy społecznej, jest przedstawicielem rodu z wieloletnią tradycją. Opowiadania Jana o przodkach, biorących udział w powstaniu styczniowym, wzbudzają w Justynie silne uczucia patriotyczne.

Powieść Nad Niemnem ukazywała się na łamach „Tygodnika Ilustrowanego” przez cały rok 1887, w formie książki została wydana w 1888 roku.

Eliza Orzeszkowa — ur. 06.06.1841 zm. 18.05.1910 - Polska pisarka epoki pozytywizmu, nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1905. Jedna z najwybitniejszych powieściopisarek w okresie polskiego pozytywizmu. Do najważniejszych utworów należą: „Nad Niemnem”, „Dziurdziowie”, „Meir Ezofowicz”.

„Nad Niemnem” ciekawo-nużącą powieścią?

Koncepcja „Nad Niemnem” jak dla mnie jest naprawdę genialna. Biorąc pod uwagę cenzurę, jaka panowała w ówczesnych czasach, to napisanie takiej książki jest naprawdę nie lada wyzwaniem. Bo jak napisać książkę ku pamięci powstania styczniowego, jednocześnie nie mówiąc o nim wprost?

Sama historia i charakterystyka  Justyny Orzelskiej i Jana Bohatyrowicza była bardzo ciekawa. Pokazuje to, że miłość jest silniejsza niż świadomość mezaliansu i opinii innych. Jeden z lepszych opisów psychologicznych bohaterów, jakie czytałam. Sytuacja tych dwóch bohaterów przypomina trochę historię z „Zemsty” Aleksandra Fredry czy „Romea i Julii” Williama Shakespeare'a. Pojawiają się zwaśnione rody Korczyńskich i Bohatyrowiczów. Jednak ich historia nie jest tak komiczna, jak w „Zemście” i nie tak tragiczna, jak u „Romea i Julii”.

Coś, co niekoniecznie mi się podobało i nużyło mnie to trochę przydługie opisy przyrody. Z jednej strony rozumiem ich ideę, bo miały dać możliwość zobrazowania tamtego świata, okolicy. Jednak z drugiej dłużyły się i miałam problem, żeby przez nie przebrnąć. W moim odczuciu można by je skrócić o połowę i nadal miałyby sens, a byłyby o wiele przyjemniejsze w odbiorze. Same rozdziały też mogłyby być choć trochę krótsze. Czasami, zamiast skupić się na fabule, odliczałam, ile stron do końca rozdziału pozostało.

Mimo wszystko „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej dość ciekawą lekturą, choć momentami trudną. Może jeszcze do niej kiedyś wrócę, jak trochę do niej dojrzeję.